महात्मा फुले कृषि विद्यापीठ, राहुरी - राष्ट्रीय कृषि विकास योजना - सिंचन पाणी गरज सल्ला सेवा

राष्ट्रीय कृषी विकास योजना - सिंचन पाणी गरज सल्ला सेवा माती पाणी संबंध -   मातीच्या प्रकारानुसार मातीची जलधारणक्षमता, निचरा, मातीतील पाण्याची हालचाल, पिकांकडून पाण्याचे शोषण इ. बाबी बदलत जातात. मातीच्या कणांच्या रचनेवर मातीतील पाण्याची हालचाल अवलंबून असते. - हलक्‍या जमिनीतील मातीच्या कणांचा आकार मोठा असून, पाणी साठवून ठेवण्याची क्षमता कमी असते. - मध्यम प्रकारच्या जमिनीत वाळू व पोयट्याच्या प्रमाणापेक्षा चिकण मातीच्या कणांचे प्रमाण कमी असते. या जमिनीत बऱ्यापैकी पाण्याचा निचरा होतो व हवा खेळती राहते. - भारी जमिनीत वाळूपेक्षा पोयटा व चिकण कणांचे प्रमाण जास्त असते. अशा जमिनी पाणी धरून ठेवत असल्या तरी हवा खेळती राहण्याचे प्रमाण कमी असते. - जमिनीचा रंग, जमिनीतून होणारे पाण्याचे बाष्पीभवन, मातीची सच्छिद्रता, मातीतील सेंद्रिय कर्बांचे प्रमाण याचा पाणी व्यवस्थापन करताना विचार करावा लागतो. पीक-पाणी संबंध - पिकाने केशाकर्शण दाबाने मुळाद्वारे शोषलेल्या पाण्यापैकी एक-दोन टक्के पाण्याचा वापर पीक स्वतःच्या चयापचय क्रियेसाठी करते. उरलेले पाणी पर्णछिद्रांद्वारे वातावरणात सोडून दिले जात...